İçindekiler
DEHB nedir?
DEHB yani Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu genellikle çocukluk döneminde tespit edilen aşırı hareketlilik, odaklanmada ve dikkati sürdürmede güçlük, dürtüsellik gibi çeşitli şekillerde kendini gösteren bir bozukluktur. Çocuğun çevresi tarafından çocuk hakkında yerinde duramama, kıpır kıpır ve hiperaktif olma, sırasını beklemekte güçlük çekme, sürekli hareket halinde olma gibi söylemler duyulabilir. Yetişkinlik çağında da gözlemlenebilen ve tanılanabilen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) kişinin hayatını oldukça olumsuz etkileyen, öğrenme güçlüğü yaşamasına sebep olabilen, dikkat dağınıklığı ve dürtüsel davranışlara eğilimli olmasına ve organize olmakta güçlük çekmesine sebep olabilen ciddi bir durumdur. Fiziksel, duygusal ve bilişsel gelişimin sağlıklı bir şekilde devamlılığı için mizaç temelli psikoterapi alarak DEHB ile mücadele edebilirsiniz
DEHB neden olur?
Kişilerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gözlemlenmesinin birden fazla sebebi olabilir.
- Organik Sebepler: Son yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu organik sebeplerden yani bayin kimyasından kaynaklanıyor olabileceği düşünülmüştür.
- Gebelik ve Erken Dönemler: Çocuk anne karnındayken belirli bir ilaca maruz kaldığında, doğum sırasında çeşitli güçlükler yaşandığında, düşük doğum ağırlığı veya bazı enfeksiyonlar yaşandığında da gelişim durumu etkilenerek çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu zemininin oluşabileceği söylenmektedir.
- Genetik Faktörler: DEHB nedenleri arasında genetik faktörün de önemi vardır. 1. Derece akrabalar arasında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu oranının yüksek olduğu bulgulanmıştır.
- Aile İçi Yaşantılar: Yoğun aile içi çatışmalar ve çocuğun ihmal edilmiş olması da dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gelişmesinin zeminini güçlendirebilmektedir.
DEHB kişinin eğitim ve okul yaşantısını, akademik başarısını, arkadaşlık ve aile ilişkilerini oldukça etkilemektedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişilerde hayatlarının ilerleyen dönemlerinde dürtüsel davranışlar, madde kullanımı, öfke problemleri, iş ve kariyer alanında zorluk gibi birçok sorun yaşayabilmektedirler.
DEHB tanısı nasıl konur?
DEHB tanısı DSM-5 Tanı Ölçütleri El Kitabı referans alınarak alanında uzman bir hekim tarafından konulmalıdır. Tanı sürecinde çocuğun semptomlarının ne zaman başladığı ve şiddeti göz önünde bulundurulmalıdır. Ebeveynlerin, öğretmenlerin ve okul rehberlik servisinin gözlemlerine başvurmak çocuklara dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı koymak için önemlidir. Bunun yanı sıra klinik gözlemler ve çeşitli destler de tanı ve tedavi sürecine destek olacaktır.
DEHB nasıl tedavi edilir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi bireye özgü bir şekilde planlanmalıdır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi dürtü kontrol süreçleri, dikkat süreçleri, amaca yönelik eyleme geçebilme becerisi gibi birçok alanın çalışılması gereken terapi sürecini ve gerekli koşullarda ilaç desteğini kapsamaktadır. Sürecin planlanmasında kişinin mizaç potansiyellerinin bilinmesi, mizacı çerçevesinde bir terapi süreci planlanması semptomların giderilmesi ve kişinin yaşam kalitesinin kendi yapısına uygun bir içimde arttırılması için son derece önemlidir. Daha önce de değinildiği gibi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavi sürecinde, özellikle de çocukluk döneminde, ailenin ve öğretmenlerin bilgilendirilmesi, sürece dahil edilmesi ve çevresel faktörlerin olabildiğince düzenlenmesi DEHB ile mücadeleye yardımcı olacak faktörlerdendir. Bunların dışında kişinin sosyal becerilerinin gelişmesi, sınırlara uyum sağlayabilmesi ve değer gelişiminin desteklenmesi için dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi önem teşkil etmektedir.